نحوه اندازه گیری بلبرینگ با کولیس

کولیس چیست؟( نحوه اندازه گیری بلبرینگ با کولیس)

 

اجزای کولیس عبارتند از :

 

کولیس ابزاری هست که از آن برای اندازه گیری قطر بیرونی،قطر داخلی و یا عمق اشیا و اجسام استفاده می شود.

هر کولیس از دو قسمت تشکیل شده است:

• بخش ثابت که مشابه خط کش معمولی است که کوچک ترین درجه بندی اش 1 میلی متر است.
• بخش متحرک که درجه بندی روی آن را اصطلاحا ورنیه نام گذاری کردند.دقت یک کولیس به تعداد درجه بندی ورنیه بستگی دارد.

اگر تعداد خطوط روی ورنیه 10 خط باشد یعنی دقت کولیس ما یک دهم میلی متر است و اگر تعداد درجه بندی های روی ورنیه 20 قسمت باشد دقت کولیس یک بیستم که معادل با 5% متر است به عبارتی دیگر هر فاصله روی ورنیه معادل 5% میلی متر است.

وقتی از این نرم افزار استفاده می کنید اگر روی ذره بین کلیک کنید مقداری که میخواهید بخوانید با وضوح بیشتر و بزرگ نمایی بیشتری نمایش داده می شود و اگر روی چشم کلیک کنید مقدار خوانده شده توسط کولیس را نشان میدهد که می توانید به واسطه آن صحت و میزان مهارت خودتون را مشخص کنید.

نحوه اندازه گیری بلبرینگ با کولیس ساده:

این کولیس‌ها فاقد عمق‌سنج می‌باشند و فقط برای اندازه‌گیری سطوح داخلی و خارجی بکار می‌روند.

نحوه اندازه گیری بلبرینگ با کولیس مرکب:

این کولیس‌ها دارای تیغه‌ی عمق‌سنج می‌باشند و علاوه بر اندازه‌گیری سطوح داخلی و خارجی برای اندازه‌گیری عمق نیز بکارمی‌روند.

روش کار ( نحوه اندازه گیری بلبرینگ با کولیس):

برای اندازه‌گیری ابعاد با استفاده از کولیس، صرف نظر از نوع کولیس بایستی مراحل زیر را انجام داد:

• پیچ محکم کننده را شل کنید.
• قطعه‌کار را بین فک‌ها (برای سطوح خارجی) و یا بین شاخک‌ها ( برای سطوح داخلی) قرار دهید.
• دقت کنید که لبه‌های قطعه‌کار در محدوده‌ی مجاز فک‌ها قرار داشته‌باشند.
• کشوئی کولیس را با ضامن و توسط شصت خود به قطعه کار بفشارید و در این حالت پیچ محکم‌کننده‌ را سفت کنید.

حال کولیس را از قطعه‌کار جدا کنید و اندازه‌ی روی آن را بخوانید

نحوه اندازه گیری بلبرینگ با کولیس میلی‌متری:

تقسیمات بر روی این کولیس، براساس سیستم متریک و برحسب میلی‌متر می‌باشد. ابتدا روش محاسبه‌ی دقت یک کولیس میلی‌متری را بیان می‌کنیم و سپس در مورد روش خواندن یک عدد از روی کولیس صحبت خواهیم‌کرد.

دقت یک کولیس بیان‌گر اجزایی از یک واحد بزرگ‌تر مثل میلی‌متر می‌باشد که توسط کولیس می‌توان آنها را تشخیص داد و خواند. بعنوان مثال دقت یک خط‌کش یک میلی‌متر می‌باشد، این بدان معناست که توسط این خط‌کش می‌توان اندازه‌هایی با اختلاف یک میلی‌متر از همدیگر را تشخیص داد. مثلاً ۲۶ ، ۲۷، ۲۸ میلی‌متر و…

در عین حال وقتی گفته می‌شود که دقت یک کولیس۰٫۰۲ میلی‌متر است، به آن معناست که کولیس مذکور، می‌تواند اندازه‌هایی با اختلاف ۰٫۰۲ میلی‌متر را تشخیص بدهد. به عنوان مثال با این کولیس می‌توان اندازه‌هایی از قبیل ۲۳ – ۲۳٫۰۲ – ۲۳٫۰۴ –  ۲۳٫۰۶ میلی‌متر و… را اندازه‌گیری کرد. ولی توسط آن نمی‌توان اندازه‌ای مانند ۲۳٫۰۱ میلی‌متر را اندازه‌گیری کرد چرا که این کولیس توان تشخیص ۰٫۰۱ میلی‌متر را ندارد.

ورنیه: تقسیمات روی کشوئی متحرک کولیس را ورنیه می‌گویند، این تقسیمات بیانگر دقت اندازه‌گیری یک کولیس می‌باشند.

مثال۱) اگر ورنیه‌ی ‌یک کولیس میلی‌متری به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم شده‌باشد، دقت کولیس از راه‌های زیر بدست می‌آید:

• با توجه به اینکه دقت خط‌کش کولیس ۱ میلی‌متر می‌باشد، کافی است دقت خط‌کش را بر تعداد تقسیمات ورنیه، تقسیم کرد. در مثال (۱) ۱ میلی‌متر را بر ۱۰ تقسیم می‌کنیم (چون ورنیه ۱۰ قسمت شده‌است) لذا از این رابطه می‌توان دقت کولیس را محاسبه نمود

• با دقت به ورنیه‌ی این کولیس، متوجه می‌شوید که بر روی ورنیه فاصله ۹ میلیمتر
• از خط‌کش را به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم‌بندی کرده‌اند.

• 

   

 

 

 

 

 

 

 

•  نتیجه فاصله‌ی هریک از تقسیمات ورنیه ۰٫۹ میلی‌متر بوده و اختلاف هریک از تقسیمات خط‌کش(۱ میلی‌متر) با تقسیمات ورنیه ۰٫۱ می‌باشد، که این عدد همان دقت کولیس است.
• (۹ میلی‌متر از خط‌کش به ۱۰ قسمت تقسیم شده‌است)

 

مثال۲) اگر ورنیه‌ی ‌یک کولیس میلی‌متری به ۲۰ قسمت مساوی تقسیم شده‌باشد دقت آن از راه‌های زیر بدست می‌آید:

 

• با توجه به اینکه دقت خط‌کش کولیس ۱ میلی‌متر می‌باشد، می‌گوئیم یک میلی‌متر تقسیم بر ۲۰ (چون ورنیه ۲۰ قسمت شده‌است) لذا از این رابطه می‌توان دقت کولیس را محاسبه نمود.

 

• در این نوع ورنیه فاصله ۱۹ میلیمتر از طول خط‌کش بر روی ورنیه به ۲۰ قسمت مساوی تقسیم شده‌است. در نتیجه فاصله‌ی هریک از تقسیمات ورنیه ۰٫۹۵ میلی‌متر بوده و اختلاف هریک از تقسیمات خط کش با تقسیمات ورنیه ۰٫۰۵ می‌باشد، که این عدد همان دقت کولیس است.

 

روش خواندن ( نحوه اندازه گیری بلبرینگ با کولیس) عدد کولیس:

• اگر صفر ورنیه در مقابل یکی از تقسیمات اصلی خط‌کش قرارگیرد، عددی که در مقابل صفر ورنیه قرار گرفته، همان اندازه‌ی قطعه بوده و نیازی به خواندن ورنیه نیست. « مثلاً ۱۰۲ میلی‌متر تمام، ۸۶ میلی‌متر تمام و…»

اگر صفر ورنیه بین دو خط از تقسیمات اصلی خط‌کش قرارگیرد، می‌بایست برای تعیین اندازه قطعه‌کار، ابتدا تقسیمات اصلی واقع در سمت چپ صفر ورنیه( صفر خط‌کش تا صفر ورنیه) را خوانده و سپس با نگاه کردن به ورنیه، خطی از تقسیمات آنرا که در مقابل یکی از تقسیمات اصلی خط‌کش قراردارد، تشخیص داده و تعداد خطوط سمت چپ آن را در دقت کولیس ضرب کرده و حاصل را به عنوان بخش اعشاری عدد در جلوی عدد صحیح خوانده شده از روی خط‌کش کولیس قرار داد. به مثال‌های زیر توجه کنید.

۱) کولیس مقابل با دقت ۰٫۱ میلی‌متر چه عددی را نشان می‌هد؟

همانگونه که مشاهده می‌کنید صفر ورنیه بین خطوط ۲ و ۳ میلی‌متر خط‌کش قرار دارد،

به این‌ترتیب عدد ۲ میلی‌متر به عنوان قسمت صحیح اندازه‌ می‌باشد. حال با دقت به خطوط ورنیه مشاهده می‌کنیم که چهارمین خط از خطوط ورنیه در مقابل یکی از خطوط خط‌کش قرار دارد، حال اگر عدد ۴ را در دقت کولیس یعنی ۰٫۱ ضرب کنیم عدد ۰٫۴ حاصل خواهد شد،‌که قسمت اعشاری اندازه خواهد بود. به این ترتیب، کولیس نشان‌داده‌شده در شکل زیر عدد ۲٫۴ میلی‌متر را نمایش می‌دهد.

 

۲) کولیس مقابل با دقت ۱/۰ میلی‌متر چه عددی را نشان می‌دهد؟

همانگونه که مشاهده می‌کنید صفر ورنیه بین خطوط ۹۱ و ۹۲  میلی‌متر خط‌کش قرار دارد، به این‌ترتیب عدد ۹۱ میلی‌متر به عنوان قسمت صحیح اندازه‌ی می‌باشد. حال با دقت به خطوط ورنیه مشاهده می‌کنیم که پنجمین خط از خطوط ورنیه در مقابل یکی از خطوط خط‌کش قرار دارد، حال اگر عدد ۵ را در دقت کولیس یعنی ۰٫۱ ضرب کنیم عدد ۰٫۵ حاصل خواهد شد،‌که قسمت اعشاری اندازه خواهد بود. به این ترتیب کولیس نشان‌داده‌شده در شکل زیر عدد ۹۱٫۵ میلی‌متر را نمایش می‌دهد.

 

 

مثال:

در یک کولیس میلی‌متری با دقت ۰٫۰۲ میلی‌متر صفر ورنیه بین خطوط ۳۶ و ۳۷ میلی‌متری قرار دارد، اگر خط ۱۲ از ورنیه در روبروی یکی از خطوط خط‌کش قرار داشته‌باشد، بگوئید در این حالت کولیس چه عددی را نشان می‌دهد؟

جواب:

چون صفر ورنیه بین اعداد ۳۶ و ۳۷ میلی‌متری قرار دارد، قسمت صحیح اندازه، عدد ۳۶ خواهدبود، و از آنجایی که خط دوازدهم ورنیه در مقابل یکی از خطوط خط‌کش قرار دارد، با ضرب کردن این عدد در دقت کولیس (۰٫۲۴ = ۰٫۰۲ * ۱۲ )قسمت اعشاری اندازه نیز بدست می‌آید، لذا اندازه‌ی نشان داده‌شده توسط کولیس عدد ۳۶٫۲۴ میلی‌متر می‌باشد.

قسمت صحیح اندازه    ۳۶ mm

قسمت اعشاری اندازه                ۱۲×۰٫۰۲= ۰٫۲۴ mm

اندازه‌ی نشان داده شده توسط کولیس     ۳۶٫۲۴ mm

 

روش اندازه گیری کولیس ورنیه:

• اندازه قطعه کار با مقیاس خط کش فرعی اندازه گیری می شود.
• هنگام اندازه گیری، از نیروی اندازه گیری بیش از حد استفاده نکنید.
• هنگام خواندن کولیس، باید از جلوی خوانده شود تا اشتباه نشود.
• هنگام اندازه گیری بیرون، قطعه کار باید نزدیک به ریشه خط کش اصلی باشد.
• هنگام اندازه گیری ضلع داخلی، پنجه داخلی باید موازی و نزدیک به قسمت داخلی قطعه کار باشد تا بهترین موقعیت اندازه گیری به دست آید.
• برای اندازه گیری عمق، میله اندازه گیری را عمود بر سطح اندازه گیری قرار دهید و فاصله عمق را اندازه گیری کنید.

روش خواندن کولیس ورنیه:

• مرحله ۱: برای اندازه گیری عمق، میله اندازه گیری را عمود بر سطح اندازه گیری قرار دهید و فاصله عمق را اندازه گیری کنید.
• مرحله ۲: ابتدا مقدار مقیاس خط کش اصلی را بخوانید.
• مرحله ۳: به ترازوهای همپوشانی خط کش ثانویه و خط کش اصلی نگاه کنید.
• مرحله ۴: مقادیر خط کش اصلی و خط کش ثانویه را اضافه کنید تا مقدار نتیجه اندازه گیری را بدست آورید.

اقدامات احتیاطی هنگام نحوه اندازه گیری بلبرینگ با کولیس ساده :

• قبل از استفاده از کولیس، از یک پارچه نرم تمیز استفاده کنید تا به آرامی سطح کشویی و سطح اندازه گیری را پاک کنید تا گرد و غبار یا کثیفی را قبل از استفاده پاک شود. پنجه اندازه گیری بیرونی را با پارچه یا دستمال کاغذی تمیز کنید.
• برای کولیس دیجیتال، پس از تعویض باتری، از کلید “ORIGIN” برای تنظیم مبدا استفاده کنید.
• خراشیدن خط کش اصلی کولیس دیجیتال و یا نوشتن روی آن با خودکار برقی باعث ایجاد تداخل در قطعات الکتریکی و ایجاد اختلال در عملکرد آن می شود.
• مراقب باشید که از افتادن یا ضربه زدن به کولیس جلوگیری کنید.
• از آنجایی که نوک کولیس بسیار تیز است، برای جلوگیری از آسیب در حین کار با احتیاط از آن استفاده کنید.
• هنگام اندازه گیری با ریشه یا نوک پنجه کولیس، به ویژه مراقب باشید که نیروی زیادی وارد نکنید زیرا ممکن است باعث خطا در خواندن شود.
• پس از استفاده، هر گونه آب یا روغن را پاک کنید و قبل از نگهداری یک لایه روغن ضد زنگ بزنید. ممکن است بدنه کولیس ضد آب مستعد زنگ زدگی باشد، پس حتما آن را از آب پاک کنید.
• مراقب باشید از تابش مستقیم نور خورشید، دمای بالا، دمای پایین و نگهداری در محیطی با رطوبت بالا اجتناب کنید.